Een ode aan de tropenjaren; pure topsport op slaapgebrek

Ik weet nog dat ik zwanger was en iemand me alvast probeerde een beetje voor te bereiden op de periode na de geboorte. Ik had een beeld in mijn hoofd van veel knuffels, wandelen, geluk, samen slapen en nog meer van dat soort ‘zoals je het in de film ziet’ gedachtes. Toen ik het woord ‘tropenjaren’ voor het eerst hoorde dacht ik dus ook heel naïef aan ontspanning. Misschien omdat de term leek op 'tropenrooster'; die periode dat het zo heet was dat je lekker niet naar school hoefde, ijsjes mocht eten en de hele dag een beetje met water kon spelen. Een term die omschreef dat iedereen vooral niet moest rennen en vliegen, maar juist heel erg moest ontspannen en lanterfanten. Wat bleek ik mis te zitten. Tropenjaren is een term die vooral wordt gebruikt om de eerste levensjaren van en met je kinderen aan te duiden; een periode van intense drukte, uitdagingen en stress. Volgens de Dikke van Dale is de betekenis van tropenjaren niet voor niks: ‘Bijzonder zware, slopende jaren’.

Waarom zijn de tropenjaren zo zwaar?

Met de tropenjaren worden de eerste 5 jaar van het ouderschap bedoeld, omdat deze periode erg druk en zwaar kan zijn. Ondertussen probeer jij zo snel mogelijk en zo goed en kwaad als het kan je aan te passen aan het ouderschap, maar dat gaat niet altijd even soepel. Eén van de redenen is dat voor jou alles nieuw is en dat is wennen. Daarnaast vraagt je kleintje veel directe zorg en is in het begin zelfs compleet afhankelijk van je. Er is dus weinig tot geen tijd voor jezelf, want alles draait om je kind. Ook bij een tweede of derde kind is deze fase zwaar. Een deel is misschien bekend, maar elk nieuw kind zal geïntegreerd moeten worden in je agenda als ouder. Aandacht verdelen over meerdere kinderen vraagt ook weer extra energie en aanpassingsvermogen.

Ook mag je het effect van hormonen niet vergeten. De periode na de bevalling waarin je prikkelbaarder en emotioneler bent wordt vaak aangeduid als de babyblues. Gelukkig is deze periode maar tijdelijk. Ontzwangeren daarentegen duurt gemiddeld 9 maanden; oftewel na je zwangerschap heb je gemiddeld 9 maanden nodig om je weer fit te voelen en weer lekker in je vel te zitten. Neem deze 9 maanden vooral niet te nauw: niet elk kind en niet elke moeder is hetzelfde. Sommige moeders kunnen dan ook langer de tijd nodig hebben om zich zowel lichamelijk als mentaal weer zichzelf te voelen.

Daarnaast heb je ook nog andere rollen; je bent vaak ook nog partner, werknemer, vriendin. Het is een uitdaging om een balans te vinden tussen al deze rollen. Je kindje neemt veel tijd en energie in beslag, maar de rest van de wereld draait ook gewoon door. En dat in combinatie met gebroken nachten die voor de overtreffende trap van vermoeidheid zorgen, verwachtingen van jezelf, een gevoel van verantwoordelijkheid, een waslijst aan kinderziektes en opvoedperikelen. De tropenjaren zijn dus zeker niet makkelijk, maar gelukkig is het tijdelijk! Na deze jaren komt er weer wat meer rust in je leven, maar tot die tijd kan het helpen om steun te zoeken bij je partner, familie en vrienden.  

Extra tips

Vanuit mijn eigen ervaring kan ik zeggen dat de term tropenjaren niet overdreven is. Er zijn periodes geweest waar ik geen idee had hoe ik een dag door moest komen en waar ik me heb afgevraagd hoe mensen deze 5 jaar overleven. Ik heb dan ook wat overlevingsstrategieën ontwikkelt die ik graag met je deel!

• Geef je eraan over. Je leven veranderd nou eenmaal drastisch als je kindje er is. Accepteer dat je energielevel chronisch laag is, je sociale leven op een laag pitje staat en dat je kind bepaalt hoe je dag verloopt. Het gaat namelijk voorbij en je kan je energie beter gebruiken om je dag door te komen dan te vechten tegen iets onvermijdelijks.
• Ga vroeg naar bed. Ik snap het echt; je wil nog even je serie kijken, tijd met je partner, uitpuffen op de bank, wat tijd voor jezelf en nog even wat op social media scrollen, maar wat je echt nodig hebt is slaap. Elke minuut telt met een kind.
• Doe dutjes. Mijn dochter is op dit moment 2 jaar en zodra zij 's middags naar bed gaat voor haar dutje, doe ik nog steeds (zo vaak als het kan) een dutje mee. Maak er gebruik van als er een mogelijkheid is om wat slaap bij te tanken! Het huishouden moet ook gebeuren, maar het is stiekem belangrijker dat jij overeind blijft toch?
• Doe het samen. Je partner is er ook nog! Probeer taakjes te verdelen, maar doe ook vooral dingen samen. Baddertijd met z’n 3en? Leuk! Spuitluier? Help elkaar! Het verbindt jullie en met een beetje geluk kunnen jullie er ook nog samen om lachen. Lachen helpt ook nog eens om je stresshormonen te verlagen.
• Deel je ervaringen. Vooral met moeders die in dezelfde situatie zitten of hebben gezeten. Je hart luchten of gewoon even samen klagen kan zoveel ruimte geven. Ook het lezen en/of reageren op bepaalde fora (24baby, me-to-we, oudersvannu, mamaplaats) kan daarbij helpen. Je bent namelijk niet alleen!
• Geniet van de kleine dingen. Door je vermoeidheid en de chaos kan het soms moeilijk zijn om te genieten, maar zoals ze zeggen: ‘De nachten zijn lang, maar de jaren zijn kort’. De eerste jaren vliegen voorbij en de ontwikkeling gaat enorm snel. Probeer bewust stil te staan bij alle stapjes en probeer ervan te genieten; de eerste lach, het handje om je vinger, het dutje strak tegen je aan, de eerste draai, de eerste.. en ga zo maar door. Voor je het weet is je baby opeens een puber.

Na de tropenjaren wordt het makkelijker. Je bent zelf meer gewend aan het ouderschap, je weet beter wat je kan verwachten van je kind en kan hier makkelijker op inspelen. Natuurlijk zullen er nog steeds genoeg uitdagingen op je pad komen, maar je zult merken dat je wat meer tijd voor jezelf krijgt. Het is fijn als het leven weer wat luchtiger wordt, maar je zal de kleine armpjes om je nek, de krokodillentranen, het gebrabbel en de knuffels ook missen. Mijn advies is; neem het met één dag tegelijk en vergeet niet te genieten. Kus de tranen droog, til je kleine voor de 48^ste kind die dag op, stop je kindje voor de 3^de keer in als slapen niet lukt en kijk mee als je kleine je iets wil laten zien. Voor je het weet is het voorbij.

Conclusie

Ouders in een gezin met jonge kinderen beoefenen de ultieme topsport op slaapgebrek. De constante vermoeidheid, als gevolg van de slopende nachten en de eindeloze slapeloze uren, kan een voedingsbodem zijn voor zowel lichte conflicten als ernstige ruzies. Voeg daar nog de hormonale schommelingen van een zwangere/ontzwangerende moeder aan toe, en de stress en vermoeidheid nemen exponentieel toe. Het is geen verrassing dat ouders soms de grens van een burn-out bereiken, maar laten we niet vergeten dat er ook momenten van onverwachte vreugde en kostbare knuffelmomenten zijn te midden van deze uitdagende kindertijd. Het is een ware topsport, maar met de juiste ondersteuning en begrip kunnen ouders deze fase van het ouderschap samen en met veerkracht doorstaan.